Voice News Αληθινές Ειδήσεις
Αν και δεν υπάρχει ένας καθολικά αποδεκτός επιστημονικός ορισμός του «ενεργειακού ποτού», η επιστημονική βιβλιογραφία τείνει να τα περιγράφει με βάση τα χαρακτηριστικά τους.
Σύμφωνα με αυτά «ενεργειακό ποτό» είναι ένας τύπος ροφήματος που περιέχει διεγερτικά συστατικά, συνηθέστερα καφεΐνη που, σύμφωνα με το εμπορικό προωθητικό σήμα, διατίθεται και για να βελτιώσει την πνευματική εγρήγορση και τη σωματική απόδοση. Συχνά περιέχουν έναν συνδυασμό άλλων συστατικών όπως ζάχαρη, ταυρίνη, βιταμίνες και εκχυλίσματα βοτάνων, των οποίων οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό είναι αντικείμενο έρευνας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός έχει χαρακτηρίσει τα ενεργειακά ποτά, ως πιθανό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία ιδίως όταν αυτά καταναλώνονται από παιδιά και νέα άτομα. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nutrients, οι ερευνητές εξέτασαν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες στον οργανισμό παιδιών και εφήβων, οι οποίες σχετίζονται με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών. Η πλειονότητα των παρενεργειών που παρατηρήθηκαν αφορούσαν στο νευρολογικό ή στο καρδιαγγειακό σύστημα. Επίσης αναφέρθηκαν καρδιαγγειακά συμβάντα όπως αρτηριακή υπέρταση και καρδιακή αρρυθμία. Σε παλαιότερες μελέτες ερευνητές είχαν επισημάνει τους κινδύνους που κρύβονται στην ταυτόχρονη κατανάλωση ενεργειακών ποτών με αλκοόλ, δυστυχώς μια πρακτική που ακολουθείται συχνά από ανήλικους καταναλωτές.
Νεότερη επιστημονική ανασκόπηση συνδέει ξεκάθαρα την παραβατική συμπεριφορά παιδιών εφήβων και νέων με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών και σύμφωνα με το δημοσίευμα που αναφερόταν στην εν λόγω επιστημονική ανασκόπηση είναι πιθανό να σχετίζεται με την αύξηση των παραβατικών συμπεριφορών ανηλίκων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Newcastle and Teesside, τα ενεργειακά ποτά μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στον εγκέφαλο των παιδιών καθώς η χρήση τους αυξάνει τον κίνδυνο ψυχικών προβλημάτων, όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητα (ADHD), η κατάθλιψη, το άγχος και οι αυτοκτονικές σκέψεις. Επίσης η κατανάλωση αλκοόλ σε συνδυασμό με συγκεκριμένο ενεργειακό ποτό (που κατονομάζεται) κάνει τους ανθρώπους πιο πιθανό να είναι βίαιοι, τονίζουν οι επιστήμονες…Τα ενεργειακά ποτά μπορεί να προκαλέσουν ταχυκαρδία, υπέρταση, ναυτία, εμετούς, σπασμούς, συμπτώματα ψύχωσης και, σε σπάνιες περιπτώσεις, θάνατο. Σε ορισμένες χώρες (ΗΠΑ, Αυστραλία, Σουηδία) έχουν αναφερθεί θάνατοι λόγω καρδιακής ανεπάρκειας ή έκτακτες εισαγωγές στο νοσοκομείο λόγω κρίσεων επιληψίας, μετά από υπερβολική κατανάλωση ενεργειακών ποτών. (δημοσίευμα 2/2/2024 ertnews.gr)
Σύμφωνα με την κ. Λαμπαδιάρη, καθηγήτρια Παθολογίας – Ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΡΤ, 1ο Προγραμμα, 27/2/2024) «…η υπερκατανάλωση ενεργειακών ποτών από παιδιά και εφήβους αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας. Τα συστατικά που περιέχουν συνδυασμό με άλλες συνήθειες (καθιστική ζωή, ηλεκτρονικά παιχνίδια σε Η/Υ κ.ά.) σχετίζονται με τη νεανική και παιδική παχυσαρκία, εναπόθεση λίπους στο συκώτι… βλέπουμε προβλήματα στο ήπαρ που παλιότερα τα βλέπαμε μόνο σε μεγαλύτερους…». Συνεχίζοντας συμφώνησε με πανεπιστημιακές έρευνες που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση ενεργειακών ποτών σε συνδυασμό με κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο λεκτικής, σωματικής και σεξουαλικής επιθετικότητας.
Στα συμπεράσματα της έρευνας της Public Health (Volume 227, February 2024, Pages 274-281) γράφει ότι «…Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για ρυθμιστική πολιτική και εκ νέου αυστηροποίηση της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών για τα παιδιά και τους νέους, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των πωλήσεων και του περιορισμού της άμεσης διαφήμισης σε νεότερες ηλικιακές ομάδες.».
Οι βρετανικοί οργανισμοί υγείας έκαναν έκκληση στην κυβέρνηση να απαγορευτεί η πώληση αυτών των προϊόντων σε παιδιά κάτω των 16 ετών ενώ στις Σκανδιναβικές χώρες αυτά τα προϊόντα είναι σε μικρές ποσότητες και οι νέοι κάτω των 18 ετών επιτρέπεται να πάρουν μόνο περιορισμένες ποσότητες. Μέσα στο 2023 ο Καναδάς ανακάλεσε 45 μάρκες ενεργειακών ποτών.
Ενώ από την επιστημονική κοινότητα γίνονται εκκλήσεις για απαγόρευση των ενεργειακών ποτών και αρκετές χώρες έχουν λάβει μέτρα δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει ούτε καν ουσιαστική ενημέρωση ώστε παιδιά και γονείς να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα συστατικά ενεργούν στο σώμα τους και πως επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους. Η απάντηση του υπουργείου Υγείας σε ερώτηση που κατατέθηκε στα πλαίσια κοινοβουλευτικού ελέγχου (Χήτας, 17/10/2023) ήταν ότι στα σχολικά κυλικεία δεν επιτρέπεται να πωλούνται ροφήματα με καφεΐνη όπως είναι τα ενεργειακά́ ποτά́ και ότι το υπουργείο Υγείας έχει διαμορφώσει εκπαιδευτικό́ υλικό́ Διατροφικής Αγωγής, το οποίο έχει εγκριθεί́ από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και χρησιμοποιείται στα σχολεία.
Το υλικό μπορεί να υπάρχει, αλλά κατά πόσο χρησιμοποιείται είναι αμφίβολο. Να σημειωθεί ότι στο Γυμνάσιο και το Λύκειο – στο οποίο εντοπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα – οι δραστηριότητες είναι προαιρετικές (Εγκύκλιος Υλοποίησης Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων 2023-2024) ενώ στα πλαίσια των Εργαστήριων Δεξιοτήτων που είναι υποχρεωτικά στο Γυμνάσιο (μόνο μία ώρα την εβδομάδα με βάση το ωρολόγιο πρόγραμμα) δεν βρήκαμε εκπαιδευτικό́ υλικό́ στον σχετικό ιστότοπο του ΙΕΠ (ΥΓΕΙΑ: Διατροφή – Αυτομέριμνα, Ασφάλεια). Αυτό σημαίνει ότι το να επιλεγεί θέμα επεξεργασίας που να σχετίζεται με τα «ενεργειακά ποτά» έχει πολύ λίγες ως ανύπαρκτες πιθανότητες.
Εξ άλλου, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες έρευνες και τα συμπεράσματα στα οποία αυτές καταλήγουν η ενημέρωση από μόνη της, σε επίπεδο σχολείου, δεν φτάνει. Θα πρέπει πάνω στις συσκευασίες ενεργειακών ποτών, στα σημεία πώλησης και στις ιστοσελίδες που προωθούν ενεργειακά ποτά να υπάρχει προειδοποίηση και ενημέρωση για τη σωστή κατανάλωση τους και τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την υπέρμετρη κατανάλωση αλλά και θεσμοθέτηση περιορισμού κατανάλωσης ιδίως από ανήλικα άτομα.
ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ-ΧΑΪΔΩ
Βουλεύτρια Β΄ Πειραιώς
