Παρασκευή , 29 Μαρτίου 2024
Τελευταία Νέα

Το τρίγωνο του διαβόλου Chevron-Erdogan-Mossad…

Οι σχέσεις Ισραήλ και Τουρκίας δεν είναι καλές. Αυτό είναι ένα γεγονός που αποτελεί κοινό μυστικό. Η επιθετική πολιτική της Άγκυρας στη Μεσόγειο ανησυχεί τα Ιεροσόλυμα. 

Καλό είναι ωστόσο να μη δημιουργούνται υπερβολικές προσδοκίες στους Έλληνες για το μέλλον των τουρκοισραηλινών σχέσεων.

Η πολιτική υπαγορεύεται και από την οικονομία, εν προκειμένω την ενεργειακή οικονομία. Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή ώστε να γίνει κατανοητό το παρασκήνιο των σχέσεων Ισραήλ – Τουρκίας.

Η Noble Energy

Την έρευνα και εκμετάλλευση των Ισραηλινών κοιτασμάτων φυσικού αερίου  Leviathan και Tamar είχε αναλάβει σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα κοινοπραξία εταιρειών στην οποία τον κυρίαρχο ρόλο είχε η Noble Energy. Η ίδια εταιρεία έχει σημαντικό μέρος (υπολογίζεται περίπου 30%) από τα δικαιώματα του κυπριακού κοιτάσματος ΑΦΡΟΔΙΤΗ. 

Η Noble Energy ειναι μία μεσαία αμερικανική ενεργειακή εταιρεία, η οποία στα μέσα Ιουλίου εξαγοράστηκε απο την Chevron. Όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει Chevron, μαζί με την Exxon-Mobil είναι οι δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες παγκοσμίως. Με αυτή δε την εξαγορά η Chevron μπήκε από την “πισω πόρτα” στα κοιτάσματα φυσικού αερίου της νότιο-ανατολικής Μεσογείου.

Το παραπάνω γεγονός σε συνδυασμό με την ανακοίνωση της Exxon-Mobil (Απρίλιος 2020), ότι εξ αιτίας της πτώσης των τιμών των υγρών καυσίμων λόγω της πανδημίας, συρρικνώνει την ερευνητική και εξορρυκτική δραστηριότητα της παγκοσμίως, συνεπώς και στην νότιο-ανατολική Μεσόγειο (δηλαδή στην Κυπριακή ΑΟΖ), τουλάχιστον έως τον Σεπτεμβριο 2021, είχε μία και μοναδική επίπτωση. Αναγόρευσε την Chevron ως τον βασικό επιχειρηματικό παράγοντα στο υπό διαμόρφωση ενεργειακό τοπίο της νότιο-ανατολικής Μέσογειου.

Στα ισραηλινά κοιτάσματα Leviathan και Tamar και στο Κυπριακό ΑΦΡΟΔΙΤΗ  βρίσκονται αντιστοίχως 600 δισ. κ.μ, 240 δισ. κ.μ και 130 δισ. κ.μ φυσικού αερίου. Δηλαδή η Noble Energy στο παρελθόν και η τώρα η Chevron, έχει το νόμιμο δικαίωμα να εξορρύξει από αυτά τα κοιτάσματα και να πουλήσει κυρίως στην Ευρωπαϊκή αγορά περίπου 900 δισ. κ.μ φυσικό αέριο.

Οι δρόμοι μεταφοράς

Στα τέλη 2019 ανακοινώθηκε επίσημα στο Ισραήλ ότι άρχισε η παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα Leviathan  και η μεταφορά του στην Αίγυπτο. Συγκεκριμένα περίπου 4,2 δισ. κ.μ φυσικού αερίου ετησίως, προερχόμενα απο το κοίτασμα Leviathan, θα μεταφέρονται μέσω του αγωγού EMG από την Ισραηλινή πόλη Askhelon στην Αιγυπτιακή πόλη El-Arish.

Από εκεί το ισραηλινό φυσικό αέριο θα διαχέεται μέσω του αιγυπτιακού δικτύου σε σταθμούς υγροποίησης, όπου θα υγροποιείται και θα αποθηκεύεται για να φορτωθεί στην συνέχεια σε ειδικά πλοία προκειμένου να μεταφερθεί στην Ευρώπη. Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα (έως το τέλος του 2020) αυτή η ποσότητα θα αυξηθεί, γιατί θα προστεθούν και περίπου 3,2 δισ. κ.μ φυσικού αερίου που θα προέρχονται από το κοίτασμα  Tamar.

Επειδή οι αιγυπτιακοί σταθμοί υγροποίησης δεν λειτουργούν με πλήρη χωριτικότητα, οι δύο χώρες ήδη έχουν προσχωρήσει σε συζητήσεις για την κατασκευή και νέου παράλληλου (με τον EMG) αγωγού, που θα μεταφέρει στην Αίγυπτο μέσω των ίδιων διαδρομών επί πλέον 7,5 δισ. κ.μ ισραηλινού φυσικου αερίου ετησίως.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο αγωγός EMG περνά κοντά στα θαλάσσια όρια της Λωρίδας της Γάζας (που ελέγχεται απο την εχθρική για το Ισραήλ σουνίτικη παλαιστινιακή οργάνωση Hamas, η οποία προέρχεται απο την μουσουλμανική αδελφότητα και υποστηρίζεται από τον T. Erdogan) και καταλήγει στην πόλη El-Arish, που βρίσκεται στην χερσόνησο του Σινά, όπου δρούν τζιχαντιστές, που προέρχονται απο την μουσουλμανική αδελφότητα.

Οι τζιχαντιστές στο Σινά βρίσκονται σε συνεχή σύγκρουση με τις αιγυπτιακές δυνάμεις ασφαλείας και πολύ συχνά κάνουν επιθέσεις εναντίον των εγκαταστάσεων μεταφοράς φυσικού αερίου.  Το Ισραήλ θεωρεί την Hamas και την μουσουλμανική αδελφότητα τρομοκρατικές οργανωσεις ενώ και η Hamas αλλά και οι Αδερφοί Μουσουλμάνοι είναι οργανώσεις που υποστηρίζονται έμπρακτα και δημόσια από τον T.Erdogan.

Στις αρχές του 2020, υπογράφηκε απο τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού East Med που θα μεταφέρει περίπου 10 δισ. κ.μ φυσικού αερίου/ ετησίως απο τα ισραηλινά Leviathan και  Tamar και το Κυπριακό ΑΦΡΟΔΙΤΗ,  μέσω Ελλάδας στην ΕΕ.

Συνοψίζοντας, με όλες τις συνθήκες ευνοϊκές και όταν υλοποιηθούν πλήρως όλα τα προαναφερόμενα project μεταφοράς φυσικού αερίου απο τα κοιτάσματα της Chevron (Leviathan,Tamar και ΑΦΡΟΔΙΤΗ) τα οποία όπως προαναφέρθηκε έχουν συνολικά αποθέματα περίπου 900 δισ. κ.μ φυσικό αέριο, θα μεταφέρονται ετησίως στην Ευρώπη περίπου 25 δισ. κ.μ φυσικού αερίου. Δηλαδή η Chevron θα πρέπει να περιμένει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30 ετών για να τελειώσει η εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων και να εισπράξει όλα τα προβλεπόμενα κέρδη.

Σε άλλες εποχές αυτή η υπόθεση εργασίας ίσως να θεωρούνταν λογική και αποδεκτή. Όμως σήμερα σε ένα κόσμο συνεχώς μεταβαλλόμενο, όπου η μονομέρεια της παραγωγής ενέργειας από πετρέλαιο και φυσικό αέριο απορρίπτεται και αντικαθίσταται από νέες και πιο φιλικές στο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα η κατανάλωση πετρελαίου (άρα και οι τιμές) συνεχώς μειώνονται, μια τόσο μακροχρόνια επένδυση μάλλον θα πρέπει να χαρακτηρισθεί λίαν επιεικώς, υψηλού επιχειρηματικού ρίσκου.

Η Chevron βιάζεται να εξορύξει το φυσικό αέριο από αυτά τα κοιτάσματα και να το μεταφέρει στην Ευρώπη. Πως μπορεί η Chevron να επιταχύνει την εκμετάλλευση αυτών των κοιτασμάτων; Προωθώντας πολύ μεγαλύτερες ποσότητες στην αγορά της ΕΕ. Ποιές είναι οι λύσεις;

Λύση Νο.1. Κατασκευή πλωτών εξεδρών υγροποίησης και αποθήκευσης του φυσικού αερίου. Λύση τεχνικά δύσκολη και πολύ δαπανηρή, η οποία με τις υφιστάμενες χαμηλές τιμές υγρών καυσίμων είναι ασύμφορη.

Λύση Νο.2. Απομένει η  φθηνή και εύκολη τεχνικά επιλογή του χερσαίου δρόμου μέσω Τουρκίας. Όμως…, απολύτως αντικειμενικά για να επιτύχει η Chevron να προωθήσει στην Ευρώπη το ισραηλινό φυσικό αέριο μέσω Τουρκίας, θα πρέπει πρώτα να επιτύχει σύγκλιση των πολιτικών Ισραήλ-Τουρκίας.

Λύση Νο.3. Εάν δεν επιτύχει σύγκλιση Ισραήλ-Τουρκίας ίσως υποχρεωθεί να εγκαταλείψει (όπως έκανε και η Exxon-Mobil) την νότιο-ανατολική Μεσόγειο.

Τα Γεγονότα

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό γιατί διατυπώσαμε τον προβληματισμό μας για την μελλοντική στάση του Ισραήλ απέναντι στην Τουρκία. Και τα γεγονότα των προηγούμενων ημερών μας κάνουν ακόμα πιο ανήσυχους.

  • Στις 11 Αυγουστου και κατά την διάρκεια της πρόσφατης Ελληνο-τουρκικής κρίσης, ανακοινώθηκε ότι Γαλλικά πολεμικά αεροπλάνα τύπου Rafale μεταστάθμευσάν στην κυπριακή αεροπορική βάση Α. Παπανδρέου. Ταυτόχρονα με τα Γαλλικά πολεμικά αεροπλάνα στην βάση Α. Παπανδρέου μεταστάθμευσαν και Ισραηλινά πολεμικά ελικόπτερα. Λόγω των γεγονότων που είχαν προηγηθεί, το Γαλλικό μήνυμα προς τον T. Erdogan θεωρήθηκε και σαφές αλλά και αναμενόμενο. Όμως το ισραηλινό μήνυμα παρ’ ότι δεν προβλήθηκε ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ, ήταν ακόμα πιο ηχηρό γιατί δεν είχαν προηγηθεί γεγονότα που να υπαγορεύουν μία τόσο δραματική εξέλιξη. Το Ισραηλινό Γενικό Επιτελείο πήρε άδεια από τον νυν Υπουργό ‘Αμυνας B.Gentz (απόστρατο στρατηγό και τέως αρχηγό του Γενικού Επιτελείου), να εμπλακεί εμμέσως στο πεδίο. Ο Gentz είναι αρχηγός ενός εκ των δύο μεγάλων κομματων του  κυβερνητικού συνασπισμού. Παρ’ ότι αυτή η εξέλιξη είναι θετική για την Κυπριακή άμυνα, ήταν σίγουρα μία ασυνήθιστη και εντελώς απρόβλεπτη κίνηση.
  • Στις 17 Αυγούστου, η Ελληνο-τουρκική κρίση έδειχνε σημάδια εκτόνωσης. Ο Roey Giland, εκπρόσωπος της Ισραηλινής πρεσβείας στην Τουρκία και υπεύθυνος για την ανατολική Μεσόγειο έδωσε  συνέντευξη τύπου, στην οποία τόνισε ότι όσο η Τουρκία δεν αλλάζει πολιτική απέναντι στο Ισραήλ (αλλα και στην Ελλάδα και την Κύπρο), δεν μπορεί το Ισραήλ να συμφωνήσει στην επιλογή της διαδρομής μέσω Τουρκίας για την προώθηση του Ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η θέση σαφέστατη, δεν επιδέχεται ερμηνεία αλλά ας δώσουμε προσοχή σε μία λεπτομέρεια. Ο εκπρόσωπος του Ισραήλ στην Τουρκία δίνει συνέντευξη σε Τουρκικό ΜΜΕ παρεμβαίνει σε εσωτερικά πολιτικά ζητήματα της Τουρκίας και ζητάει αλλαγή πολιτικής για να υπάρξει σύγκλιση πολιτικών. Σίγουρα άκομψη και ίσως λίγο επιθετική κίνηση. Πρέπει να σημειώσουμε ότι ο νυν Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ G. Ashkenazi είναι και αυτός απόστρατος ανώτατος στρατιωτικός και προέρχεται και αυτός από το ίδιο κόμμα με τον Υπουργό Άμυνας, B. Gentz.
  • Στις 18 Αυγούστου ο Yossi Cohen ο αρχηγός της Mossad, έδωσε συνέντευξη στην εφημεριδα The Times στην οποία αποκάλεσε την Τουρκία του T. Erdogan μεγαλύτερο (απο το  Ιράν) κίνδυνο για το Ισραήλ. Αφού τονίσουμε ότι ο αρχηγός της Mossad θεωρείται στο Ισραήλ ένας από τους πιο στενούς συνεργάτες του πρωθυπουργού B. Netanyahu, απλά θα προσθέσουμε ότι το γεγονός είναι καταλυτικό και δεν χρειάζεται κανένα σχολιασμό.

Οι “δυναμικοί φορείς” εξουσίας του Ισραήλ (Υπουργείο Εξωτερικών, Γενικό Επιτελείο Στρατού και η κραταιά και πανίσχυρη Mossad) προφανώς σε συνεννόηση με την νέα κυβέρνηση συνασπισμού B. Netanyahu- B. Gentz, στελνουν με πολύ ηχηρό τρόπο το ίδιο μήνυμα σε Chevron και Erdogan. Δεν υπάρχει διαδρομή μέσω Τουρκίας για το ισραηλινό φυσικό αέριο όσο ο T. Erdogan δεν αλλάζει πολιτική.

Δηλαδή για όσο ο Τούρκος Πρόεδρος υποθάλπει, υιοθετεί και προωθεί την ισλαμό-εθνικιστική πλατφόρμα και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό θεωρείται ο μεγαλύτερος εχθρός του Ισραήλ και δεν υπάρχει πιθανότητα προσέγγισης. Ως γεγονότα και σε πρώτη ανάγνωση τα παραπάνω είναι δυνατόν να θεωρηθούν θετικές εξελίξεις για τα Ελληνικά συμφέροντα. Το Ισραήλ κλείνει με θόρυβο την πόρτα σε πιθανή συνεργασία με την Τουρκία. Όμως δεν πρέπει να πέσουμε σε αυτή την παγίδα.

Συμπέρασμα

Η Ισραηλινή κυβέρνηση δεν έστειλε τόσο ηχηρά μηνύματα αναίτια. Προφανώς πιέσθηκε. Όλοι καταλαβαίνουμε ποιός πίεσε την Ισραηλινή κυβέρνηση. Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι αφού επιστρατεύθηκαν τα “βαριά όπλα”, η πίεση ήταν μεγάλη. Ας μην βαυκαλιζόμαστε, η Chevron πιέζει πολύ και σίγουρα θα πιέσει και προς την πλευρά της Τουρκίας.

Το μέλλον των τουρκωισραηλινών σχέσεων δεν είναι προαποφασισμένο, ούτε οι κυβερνήσεις είναι άβουλες. Σίγουρα όμως τα πράγματα δεν είναι απλά, όπως φαίνονται σε πρώτη ανάγνωση.

Reporter.gr

Shares