Πέμπτη , 28 Μαρτίου 2024
Τελευταία Νέα

Ουκρανικό: Οι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ υποκινούσαν το κλίμα πολέμου στην Ουκρανία απο το 2014

Η σημερινή κρίση στην Ουκρανία έχει δύο βασικές κινητήριες δυνάμεις. Η πρώτη είναι οι θεμελιώδεις πεποιθήσεις του Πούτιν. Η δεύτερη είναι η απόφαση του πρώην προέδρου Τζορτζ Μπους να επιδιώξει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ σπάζοντας τις “κόκκινες γραμμές” του Πούτιν, ώστε να συμπεριλάβει την Ουκρανία και τη Γεωργία.

Ο Πούτιν “τρέφεται” αφενός από την προσωπική του ανάγκη να παραμείνει παντοδύναμος και αφετέρου από ένα αίσθημα παραπόνου, το οποίο έχει τις ρίζες του στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Τίποτα δεν σηματοδοτεί περισσότερο τη συρρίκνωση της Ρωσίας από την επέκταση του ΝΑΤΟ ώστε να εντάξει στη Συμμαχία τρία πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και –συγχρόνως– πρώην σοβιετικές δημοκρατίες: τις Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία.

Ο Μπους κέρδισε την επανεκλογή του το 2004 ως “πρόεδρος σε καιρό πολέμου”, με την “ελευθερία” να κυριαρχεί στην προεκλογική του ατζέντα: από τη μια οι πόλεμοι σε Αφγανιστάν και Ιράκ και από την άλλη η διεύρυνση της Βορειο-Ατλαντικής Συμμαχίας. Κατά τη δεύτερη προεδρική του θητεία, ο Μπους πήρε τη μοιραία απόφαση να βάλει την Ουκρανία και τη Γεωργία στην ουρά για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Ο τότε πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Ρωσία, Γουίλιαμ Μπερνς –σήμερα διευθυντής της CIA–, απέστειλε προσωπικό τηλεγράφημα στον πολιτικό του προϊστάμενο, την υπουργό Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις, προειδοποιώντας την πως κάτι τέτοιο θα είχε ολέθριες συνέπειες.

Υπήρξαν και άλλοι που προειδοποίησαν δημόσια για το θέμα: όπως ο Τζορτζ Κένναν, που αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου σχετικά με τον περιορισμό της σοβιετικής ισχύος και τις συνθήκες θα οδηγούσαν στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Αλλά ο Μπους ήταν αποφασισμένος να εντάξει την Ουκρανία και τη Γεωργία στο ΝΑΤΟ. Η Ράις έκανε λόγο για πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από αυτή την εξέλιξη, αντί να εκφράσει τις έντονες επιφυλάξεις της, και ο τότε υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς δεν εξωτερίκευσε την άποψή του, υποκύπτοντας στις υψηλότερες προτεραιότητες της εποχής. Οι εν λόγω υπουργοί, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών –κατά την πρώτη θητεία του Μπους– Κόλιν Πάουελ, γνώριζαν πως όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν πεπεισμένος για την ορθότητα και τον δίκαιο χαρακτήρα μιας απόφασής του, τότε τα αντεπιχειρήματα ήταν εντελώς ανίσχυρα.

Το 2007 η κυβέρνηση Μπους άρχισε να δίνει σαφή σημάδια για την πρόθεσή της να εντάξει τις Γεωργία και Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Την ίδια χρονιά, κατά την ομιλία του στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, ο Πούτιν κατηγόρησε τον Μπους για “εχθρικές προθέσεις” και άφησε να εννοηθεί ότι οι ημέρες της Συνθήκης για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (INF) –που απαγόρευε τους “ευρωπυραύλους” και την οποία είχαν υπογράψει οι Ρόναλντ Ρέιγκαν και Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, πριν από δύο δεκαετίες– ήταν μετρημένες.

Το επόμενο έτος, το ΝΑΤΟ συμφώνησε επίσημα να προχωρήσει η ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας στη Συμμαχία, παρά τις έντονες επιφυλάξεις που είχαν Βερολίνο και Παρίσι, ενώ η Μόσχα άρχισε τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις ενός πυραύλου εδάφους τύπου Κρουζ, παρόλο που απαγορευόταν από τη Συνθήκη INF. Το 2008, μέσω των “αυτόνομων” θυλάκων στη γεωργιανή επικράτεια που είχαν την υποστήριξη της Ρωσίας, ο Πούτιν δημιούργησε –και έπειτα εκμεταλλεύτηκε– την ευκαιρία να στείλει τα στρατεύματά του στη Γεωργία και να προελάσουν προς την Τιφλίδα. Μετά από αυτό, η Γεωργία δεν θα εντασσόταν στο ΝΑΤΟ.

Το 2014, αφού η εξέγερση στην Ουκρανία κατάφερε να εκδιώξει μια διεφθαρμένη κυβέρνηση φίλα προσκείμενη στη Μόσχα, ο Πούτιν ανέλαβε δράση για να καταλάβει ένα τμήμα της ανατολική Ουκρανίας και να προσαρτήσει την Κριμαία. Ο Μπερνς και ο Κένναν αποδείχθηκαν προφητικοί.

Τον τελευταίο καιρό, ο Πούτιν έχει μετατοπίσει τους στόχους του. Πλέον επιθυμεί ο φιλοδυτικός ηγέτης της Ουκρανίας, Βολόντιμιρ Ζελένσκι, να εγκαταλείψει τον δρόμο ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Θέλει επίσης από τη Δύση να διακόψει την παροχή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο. Ο Πούτιν προτίθεται να υποστηρίξει τις απαιτήσεις του φέρνοντας –κατ’ εκτίμηση– 170.000 στρατιώτες στο “κατώφλι” της Ουκρανίας. Περίπου τόσους στρατιώτες είχε χρησιμοποιήσει και ο Τζορτζ Μπους το 2003 για να εισβάλει στο Ιράκ.

Η πρόταση Μπους για την ένταξη Ουκρανίας και Γεωργίας στο ΝΑΤΟ ήταν ένα λάθος που κόστισε ακριβά – αλλά ό,τι έγινε, έγινε. Το ΝΑΤΟ δεν θα ανακαλέσει την πρόσκλησή του, ούτε όμως θα προχωρήσει είναι διατεθειμένο να πολεμήσει για να συμπεριλάβει την Ουκρανία στις τάξεις του. Αυτήν τη στιγμή, πρέπει να προσδιοριστεί επακριβώς το κόστος που θα έχει η απόφαση του Πούτιν να ακρωτηριάσει και άλλο την εθνική κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Η Ουκρανία είναι ένα φιλοδυτικό κράτος που αξίζει διπλωματική, οικονομική και στρατιωτική στήριξη. Δεν είναι όμως σύμμαχος του ΝΑΤΟ, ώστε τα αμερικανικά στρατεύματα να είναι υποχρεωμένα να την υπερασπιστούν. Υπάρχουν πολλές επιλογές που μπορεί να ακολουθήσει η Ουάσιγκτον, προκειμένου το κόστος για τη Μόσχα από μια νέα επίθεση να είναι βαρύτερο από τα οφέλη, αλλά ο Τζο Μπάιντεν δεν μπορεί να αποτρέψει τον Πούτιν αν o Ρώσος πρόεδρος έχει ως προτεραιότητες να ανακόψει την επιρροή της Δύσης στην Ουκρανία και να διεκδικήσει και άλλα ουκρανικά εδάφη, κινήσεις που πιστεύει πως θα αυξήσουν την ισχύ του.

Φτάνοντας στα 30 κράτη-μέλη, το ΝΑΤΟ έχει χάσει την ταυτότητά του, αλλά και τη θεσμική του συνοχή. Κατά πόσον η Συμμαχία μπορεί να ανακτήσει και να διατηρήσει τη συνοχή της, εάν ο Πούτιν αποφασίσει να επιτεθεί ξανά στην Ουκρανία, παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα. Εάν, όμως, ο Πούτιν δεν έχει πάρει ακόμη την οριστική απόφαση να διεξάγει άλλη μια πολεμική σύγκρουση στο ουκρανικό έδαφος, η Ουάσιγκτον και οι άλλοι ισχυροί του ΝΑΤΟ πρέπει να ξεκαθαρίσουν στο Κρεμλίνο τις συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης, επιταχύνοντας τα βήματα που έχουν ήδη δρομολογηθεί.

Το Κίεβο δεν χρειάζεται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ για να εμβαθύνει τους οικονομικούς δεσμούς του με την Ευρώπη, ούτε για να λάβει συμμαχική βοήθεια ώστε να τιμωρηθεί ο ρωσικός στρατιωτικός τυχοδιωκτισμός. Οι ρωσικές απειλές ήδη έχουν ενισχύσει την άμεση στρατιωτική υποστήριξη της Ουάσιγκτον προς το Κίεβο – και θα ενισχυθεί και άλλο εάν ο Πούτιν δώσει το “πράσινο φως” σε μια σύρραξη. Επιπλέον, η Ουκρανία συνορεύει με τέσσερις χώρες του ΝΑΤΟ, μέσω των οποίων μπορεί να παρασχεθεί μυστική στρατιωτική βοήθεια.

Όλα αυτές οι παράμετροι, σε συνδυασμό με την προοπτική επιβολής οικονομικών κυρώσεων, θα μπορούσαν να αποτρέψουν τον Πούτιν από ένα τεράστιο σφάλμα. Τι θα γίνει θα το μάθουμε πολύ σύντομα.

 

 

Του Michael Krepon

 

capital.gr

Shares