Παρασκευή , 29 Μαρτίου 2024
Τελευταία Νέα

Ο Επίκουρος, ο Μαρξ και η γνώμη του πλήθους…

του πολίτη Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου,
Ο εκ Σάμου ορμώμενος υλιστής φιλόσοφος Επίκουρος (340-270 π.Χ.), ιδρυτής της Σχολής των Επικουρείων και του περιφήμου…«Κήπου» των Αθηνών, στον οποίον ανέπτυξε για ένα διάστημα την φιλοσοφία του για την ευδαιμονία και τις απολαύσεις της ζωής, ήταν ταυτόχρονα ορθολογιστής και αντι-λαϊκιστής, αλλά και φιλάνθρωπος.
Ήταν ο φιλόσοφος με τους «φανατικούς οπαδούς και άσπονδους φίλους», όπως γράφει ο Γ. Ζωγραφίδης, παρουσιάζοντας το έργο του Επικούρου: «Ηθική, η θεραπεία της ψυχής», (Επανέκδοση «Το Βήμα», 2015).

Ο φιλόσοφος που δίδασκε ότι «η πολιτική διαφθορά» μπορεί να καταπολεμηθεί με τη φιλοσοφία, ήταν και αντίθετος προς την «θρησκευτική ολιγαρχία», αντιτασσόμενος στην γνώμη του πλήθους για τους θεούς. Έγραφε: «Ασεβής μάλιστα δεν είναι εκείνος που αρνείται τους θεούς των πολλών, αλλά αυτός που αποδίδει στους θεούς τις δοξασίες των πολλών. Διότι οι γνώμες των πολλών για τους θεούς δεν είναι προλήψεις αλλά ψευδείς αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες, οι θεοί στέλνουν και τις συμφορές και τα ωφελήματα» (βλ. οπ.π. σελ. 126-127).

Ταυτόχρονα όμως, πίστευε και «στην αναγκαιότητα της γνώσης για την ευτυχία και την ευδαιμονία», όπως ο Σωκράτης «πίστευε πως η γνώση είναι αναγκαία για την αρετή» (οπ.π. σελ. 60).

Ο Κ. Μαρξ και γενικότερα οι μαρξιστές και υλιστές φιλόσοφοι έτρεφαν μεγάλη εκτίμηση στον Επίκουρο και το φιλοσοφικό του έργο. Έγραφε ο πρώτος γι’ αυτόν: «Είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας διαφωτιστής υλιστής φιλόσοφος», «συνεχιστής του Δημόκριτου» (βλ. «Φιλοσοφικό Λεξικό», των Ρόζενταλ- Γιουντίν, Εκδόσεις Γιάννης Οικονόμου», Αθήνα 1956 από την Α’ Έκδοση της Μόσχας, 1945, σελ. 60).

Πολύ καθυστερημένα έμαθα από τον Αυστριακό κοινωνικό φιλόσοφο Έριχ Φρομ (1900-1980), ότι ο Μαρξ ήταν άριστος γνώστης των αρχαίων Ελληνικών και μάλιστα «διάβαζε κάθε χρόνο όλα τα έργα του Αισχύλου» (βλ. Ε. Φρομ: «Η εικόνα του ανθρώπου στον Μαρξ», Εκδόσεις «Μπουκουμάνη», Αθήνα 1975, σελ. 85).

Στάθηκε «τυχερός» ο Μαρξ, γιατί αν αυτή του την επιστημονική αδυναμία στην αρχαιοελληνική γραμματεία την γνώριζαν οι σημερινοί «αριστεροί της θολοκουλτούρας», θα τον δίκαζαν ως… ρατσιστή!!! Η άγνοια και η ημιμάθεια αποτελούν το πιο αντιδραστικό αμάλγαμα για την κοινωνική εξέλιξη.

Επανέρχομαι στον μεγάλο Επίκουρο, για να σημειώσω ότι ο ένθερμος μελετητής του, ο νεαρός Μαρξ, θα εκπονήσει την διδακτορική του διατριβή εκεί γύρω στα 1840, μ’ ένα παντελώς άγνωστο θέμα για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων, με πρώτο τον γράφοντα.

Ως βαθύς γνώστης της αρχαιοελληνικής γραμματείας και λάτρης πολλών Ελλήνων φιλοσόφων, θα εκπονήσει την διατριβή του: «Η διαφορά ανάμεσα στην φυσική φιλοσοφία του Δημόκριτου και την φυσική φιλοσοφία του Επίκουρου» (εκδόθηκε στην Αθήνα το 1983, από τις Εκδόσεις «Γνώση»).

Στην διατριβή του αυτή είχε ως μότο το πιο πάνω χωρίο του Επικούρου, επικαλούμενος ως πηγή την επιστολή του προς τον Μενικέα, που είναι καταχωρημένη στο «Δέκατο βιβλίο του Διογένη Λαερτίου» (βλ. Κ. Μαρξ: «Κριτική της φιλοσοφίας του Δικαίου του Χέγκελ», Εκδόσεις «Αναγνωστίδη», Αθήνα, Χ.Χ. σελ. 83-86), όπου και ο πρόλογός του ως προς το γνωστικό αντικείμενο της διατριβής του).

Να προσθέσω ακόμη ότι ο Δημόκριτος (460-370 π.Χ.) κατέχει εξέχουσα θέση στην υλιστική θεωρία. Τον οποίο «ο Λένιν θεωρεί ως τον πιο ζωντανό εκφραστή του υλισμού στην αρχαιότητα» (βλ. «Φιλοσοφικό Λεξικό», όπου παρ. σελ. 42), ενώ ο Μαρξ θα χαρακτηρίσει τον Αριστοτέλη «ως τον μεγαλύτερο διανοητή της αρχαιότητας» (οπ.π. σελ.24). Πω, πω, τι ρατσιστές ο Μαρξ και ο Λένιν και ο Ένγκελς, που έγραφε: «Είμαστε υποχρεωμένοι, τόσο στην φιλοσοφία όσο και σε τόσες άλλες περιοχές, να επιστρέφουμε ασταμάτητα στα επιτεύγματα αυτού του μικρού λαού, που τα καθολικά του ταλέντα… του εξασφάλισαν στην ιστορία της εξέλιξης της ανθρωπότητας μια τέτοια θέση που δεν μπορεί, ποτέ να την διεκδικήσει άλλος λαός» (περισσότερα στο έργο μου: «Αρχαία και Σύγχρονη Δημοκρατία», Εκδόσεις «Πελασγός – Γιαννάκενας», Αθήνα 2007, σελ. 36).

Ασφαλώς κάτι θα γνώριζε απ’ όλα αυτά και ο υπεύθυνος της ΕΑΜικής εφημερίδας «Αλήθεια» της Λάρισας Γιάννης Παπαγαρυφάλλου, όταν φυλακισμένος για «αδίκημα τύπου» στα 1947, είπε κατάμουτρα στον Εγγλέζο επιθεωρητή των φυλακών Γουΐκαμ (τον κουλοχέρη), που πήγε να «σωφρονίσει» τους φυλακισμένους κομμουνιστές: «Και ποιος είσαι εσύ, που ήρθες να μας σωφρονίσεις και να μας εκπολιτίσεις; Όταν εμείς δημιουργούσαμε τον Παρθενώνα και τις άλλες αξίες του πολιτισμού, εσείς ήσασταν με την προβιά στις σπηλιές».

Ο συγκρατούμενός του στις φυλακές της Λάρισας, επίσης δημοσιογράφος, Θάνος Ζαφειρόπουλος, ως διευθυντικό στέλεχος του «Ριζοσπάστη», καταθέτοντας αυτό το γεγονός, προσθέτει: «Ο Κουλοχέρης, φανερά χολωμένος, έφυγε με το κεφάλι σκυμμένο, ο Παπαγαρυφάλλου όμως έχει προσυπογράψει την μετέπειτα τραγική του πορεία, προς τον Κρανίου Τόπο, το Μεζούρλο, συνήθη τότε χώρο εκτελέσεων στην Λάρισα» (βλ.φ. «Ριζοσπάστη» της 28 Οκτωβρίου 1993 και το έργο: «Γιάννης Παπαγαρυφάλλου: Θύμα Διπλής Δολοφονίας», Εκδόσεις «Ergo», Αθήνα 2000, όπου και το σχετικό φ. του «Ρ» (σελ. 196-199).

Τι δηλοί ο επικουρικός μύθος τον οποίο ασπάστηκε και ο Κ. Μαρξ; Ο γράφων τον ερμηνεύει, λέγοντας: Η γνώμη του άκριτου και αμαθούς πλήθους δεν πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν. Ακούγεται συχνά – πυκνά: «Σέβομαι την γνώμη σου»! Όμως, αν η γνώμη είναι πομφόλυξ; Αν διέπεται από παχυλή άγνοια; Δυστυχώς οι εκλογικές κάλπες είναι γεμάτες από τέτοιες ψήφους.

Στην… «δημοκρατική» Ελλάδα, οι πάντες φθέγγονται περί των πάντων και μάλιστα με αξιώσεις αποδοχής της… γνώμης – φούσκας.

Όμως ο Σωκράτης μάς άφησε τούτο το ιστορικό δίδαγμα: «Όταν συζητούσαμε στην Πνύκα για την Πόλη, καλούσαμε αρχιτέκτονες να μας πουν την γνώμη τους. Όταν συζητούσαμε για τα πλοία, καλούσαμε ναυπηγούς».

Πλειοψηφία: Μια σύγχρονη τυραννία (βλ. Μ. Schmidt: «Θεωρίες της Δημοκρατίας», εκδόσεις «Σαββάλας», 2000, σελ. 302-312, όπου το Κεφάλαιο: «Τυραννία της πλειοψηφίας»).

Shares