Παρασκευή , 29 Μαρτίου 2024

Από τη Σούδα στην Αρμενία: Ένα πολύτιμο δίδαγμα για τις βάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων…

Πολύς λόγος έγινε τελευταία για τη βάση της Σούδας και την ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία. Προσπαθώντας να συμβάλλουμε στη σχετική συζήτηση, θεωρούμε χρήσιμο να ρίξουμε μία ματιά σε μία άλλη βάση, ρωσική αυτή τη φορά, που είναι σήμερα στην επικαιρότητα. ΠΡΟΣΟΧΗ: Πάσα ομοιότις με πρόσωπα και πράγματα στην Ελλάδα είναι εντελώς συμπωματική.

Του Νικόλα Δημητριάδη

Στη φωτογραφία: Ο πρώην Πρόεδρος της Αρμενίας Σαρζιάν με τον Πούτιν στη στρατιωτική βάση του Γκιουμρί (2015).

Η στρατιωτική βάση 102 στην πόλη του Γκιουμρί είναι μια από τις σημαντικότερες ρωσικές στρατιωτικές βάσεις στο εξωτερικό. Βρίσκεται στην Αρμενία, στην καρδιά του Καυκάσου και προβάλει τη ρωσική στρατιωτική ισχύ στην ευρύτερη περιοχή. Στη θηριώδη αυτή βάση υπηρετούν περί τους 5.000 Ρώσους αξιωματικούς και οπλίτες. Στεγάζονται εκεί 74 άρματα μάχης, 84 πυροβόλα και πλήθος άλλου στρατιωτικού υλικού, ενώ στο κοντινό αεροδρόμιο του Ερεμπούνι φιλοξενείται και μία μοίρα ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών. Οι Αρμένιοι βλέπουν την ύπαρξη της βάσης αυτής στο έδαφός τους σαν το επιστέγασμα της «στρατηγικής συμμαχίας» και των «ιστορικών δεσμών» που συνδέουν τις δύο χώρες.

Πρόσφατα, μάλιστα, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να αναβαθμίσει τη βάση αυτή ακόμη περισσότερο, ενισχύοντάς την με σύγχρονα οπλικά συστήματα. Από του χρόνου, δε, προβλέπεται να σταθμεύουν εκεί μόνιμα και αεροσκάφη Σουκόι Su-30: η «ναυαρχίδα» της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του αρμενικού πρακτορείου azatutyun (24/12/2019), ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σόϋγκου, επιθεώρησε τη βάση τον περασμένο Οκτώβριο, την ώρα που ο Ρώσος πρέσβης Κοπύρκιν χαιρέτιζε την ισχυροποίηση των σχέσεων των δύο χωρών και δήλωνε ότι «η Αρμενία είναι για μας ένας κομβικός και αξιόπιστος εταίρος, στον οποίο μπορούμε να βασιστούμε». Από την πλευρά του, ο γραμματέας του αρμενικού Συμβουλίου Ασφαλείας Αρμέν Γκριγκοριάν εξήρε τις σχέσεις των δύο χωρών, ως «ιδανικές».

Πράγματι, όπως αναφέρει το ίδιο ρεπορτάζ, τόσο η παρούσα όσο και η προηγούμενη κυβέρνηση της Αρμενίας θεωρούν τη ρωσική στρατιωτική παρουσία ως κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής εθνικής ασφαλείας τους, καθώς θεωρούν ότι αποτρέπει την πιθανότητα τουρκικής στρατιωτικής παρέμβασης στη διαμάχη της Αρμενίας με το Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Από την άλλη, βέβαια, υπάρχουν εντός Αρμενίας και διαφορετικές προσεγγίσεις στο ζήτημα αυτό. Πολλοί πιστεύουν πως η βασική αποστολή αυτής της βάσης δεν είναι τόσο η υπεράσπιση της Αρμενίας, όσο η πρόσδεση της μικρής αυτής χώρας στη ρωσική σφαίρα επιρροής. Σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό, η ρωσική στρατιωτική παρουσία δυσχεραίνει τη δυνατότητα της Αρμενίας να ενισχύσει τους δεσμούς της με άλλους διεθνείς παίκτες, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. (Πράγματι, οι ρωσικές πιέσεις απέδωσαν, όταν οδήγησαν στον τερματισμό των διαπραγματεύσεων μεταξύ Αρμενίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη σύναψη μια «ειδικής σχέσης» μεταξύ τους.)

Μέχρι και διαδηλώσεις έχουν γίνει έξω από τη βάση, με αίτημα την απομάκρυνσή της. Μία τέτοια διαδήλωση έγινε στις 12 Ιανουαρίου 2015. Διοργανωτής της ήταν το μικρό «Ευρωπαϊκό Κόμμα Αρμενίας», το οποίο έχει ως βασικό αίτημα της πολιτικής του το κλείσιμο της βάσης. Το Κόμμα αυτό επιδιώκει την ενίσχυση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Αρμενίας, ως αντίδοτο στη ρωσική κηδεμονία. Όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρός του: «Οι σχέσεις Αρμενίας-Ρωσίας μπορούν να βελτιωθούν μόνο αν είναι σε ισότιμο επίπεδο, όχι σε επίπεδο αποικίας».

Πάντως, στην παρούσα επίθεση του Αζερμπαϊτζάν στη Δημοκρατία του Αρτσάχ, η Ρωσία έχει αποφύγει να πάρει θέση υπέρ της Αρμενίας. Φαίνεται να τηρεί ίσες αποστάσεις και να αναζητά έναν διαμεσολαβητικό ρόλο ανάμεσα στις δύο πλευρές. Επιπλέον, καθώς η αζέρικη επίθεση είναι ενορχηστρωμένη από την Άγκυρα, η Ρωσία δεν δείχνει έτοιμη να διαρρήξει τις σχέσεις της με την Τουρκία. Προτιμά, παρά τις μεταξύ τους αντιθέσεις σε πολλά μέτωπα, να διατηρεί την επιρροή της στην Τουρκία, και γι’ αυτό δεν θέλει να οδηγήσει τις σχέσεις τους στα άκρα. Αντιθέτως, η Γαλλία, που δεν έχει κάποια αμυντική συμφωνία ή στρατιωτική βάση στην Αρμενία, δείχνει να υπερασπίζεται την αρμενική πολιτική πολύ περισσότερο από τους «στρατηγικούς εταίρους».

Είναι, άλλωστε, και τα οικονομικά συμφέροντα στη μέση. Είναι οι αγωγοί, το φυσικό αέριο, οι διεθνείς συσχετισμοί. Η Ρωσία συνεχίζει να πουλάει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν, το οποίο της εξασφαλίζει συμβόλαια δισεκατομμυρίων – ποσά που η ασθενέστερη οικονομικά Αρμενία δεν μπορεί να ανταγωνιστεί. Τον Απρίλιο του 2016, μετά από μία ακόμη ένοπλη αντιπαράθεση στο Νανγκόρνο Καραμπάχ, ο Ρώσος πρωθυπουργός Μεντβέντεφ είχε υπερασπιστεί την ταυτόχρονη πώληση όπλων και στις δύο χώρες, καθώς έτσι εξασφαλίζεται η «ισορροπία δυνάμεων». Από την πλευρά του, ο τότε πρωθυπουργός της Αρμενίας Αμπραχαμιάν είχε εκφράσει την πικρία του, λέγοντας πως: «η Ρωσία είναι ο στρατηγικός μας εταίρος και οι Αρμένιοι θλίβονται όταν τη βλέπουν να πουλάει όπλα στο Αζερμπαϊτζάν».

Είμαστε βέβαιοι πως στα καφενεία της Αρμενίας θα ακούγονται συχνά επιχειρήματα όπως το «Τι τα θες, έτσι είναι τα συμφέροντα», ή το «Τη δουλειά τους κάνουν αυτοί, να κάνουμε και εμείς τη δικιά μας» και το «Σάμπως θα πολεμήσουν οι Ρώσοι για πάρτη μας;». Άλλοι θα λένε «Δε λες, πάλι καλά που υπάρχει και η βάση στο Γκιουμρί» και άλλοι θα ανταπαντούν πως, εντέλει, η ύπαρξη της βάσης εξυπηρετεί πιο πολύ τη Ρωσία παρά την Αρμενία.

Όπως και να το κάνουμε, μια ξένη βάση δεν είναι και λίγο πράγμα για μια μικρή χώρα. Αρκεί η χώρα αυτή να μην επαναπαύεται σε ξένα άρματα και φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Ευτυχώς, οι Αρμένιοι δεν κάθισαν με σταυρωμένα τα χέρια, βασίζοντας την ελευθερία τους στη βάση του Γκιούμρι, ούτε αρκούνται να κυνηγούν ολημερίς ευνοϊκές δηλώσεις Ρώσων αξιωματούχων. Ξέρουν ότι στο Νανγκόρνο Καραμπάχ θα πολεμήσουν μόνοι τους. Και έχουν προετοιμαστεί καταλλήλως.

Ανεξαρτήτως του τι θα γίνει στην παρούσα αντιπαράθεση, η ρωσική παρουσία στην Αρμενία θα συνεχίσει να υπάρχει και να παίζει σημαντικό ρόλο. Αλλά, απ’ ότι φαίνεται, η ρωσική στρατιωτική μηχανή στο Γκιουμρί θα ενεργοποιηθεί μόνο αν απειληθεί η ίδια η εδαφική ακεραιότητα της Αρμενίας. Όσον αφορά, όμως, στα γενικότερα συμφέροντα της Αρμενίας στην περιοχή, και ιδίως όσον αφορά στο μικρό και απειλούμενο αδερφό κράτος του Αρτσάχ, η θηριώδης αυτή βάση μένει προς το παρόν σιωπηλή…

ardin-rixi.gr

Shares