Πέμπτη , 28 Μαρτίου 2024

Άγνωστες πτυχές της ιστορίας της Ρώμης κατά τη “ΣΚΟΤΕΙΝΗ” εποχή! Ο πόλεμος και η άλωση που άλλαξε πολλά…

του Νικολάου Π. Παππά, Πολιτικού Επιστήμονος
Σε προηγούμενα άρθρα μας έχουμε αναφερθεί στις συγκρούσεις της ετρουσκικής πόλης των Βηίων και της Ρώμης μεταξύ 7ου με 5ου αιώνος (βλ. ΕΔΩ κι ΕΔΩ). Βρισκόμαστε πλέον στις αρχές του 4ου αιώνος π.Χ. και νέοι “παίκτες” έχουν μπει στην Ιταλία, οι γαλατικές φυλές και ειδικότερα οι Κέλτες.
Η κάθοδό τους από την Γαλατία στην Ιταλία θα επηρεάσει όλους τους λαούς της περιοχής και κυρίως τους Ετρούσκους, τους Έλληνες και τους Λατίνους. Παρά τις σημαντικές αλλαγές στην δημογραφία της περιοχής οι Ρωμαίοι και οι Βήιοι συνεχίζουν ακάθεκτοι να συγκρούονται. Βασικό θέμα τις σχέσεις τους ήταν ο έλεγχος του Τιβέρη ποταμού και των περιοχών ανάμεσά τους (οι δύο πόλεις είχαν απόσταση 20 χλμ. μεταξύ τους).

Η Ρώμη από τον 5ο αιώνα είχε πολλά προβλήματα να αντιμετωπίσει λόγω του ετρουσκικού, κι όχι μόνο, κινδύνου. Ένα πρόβλημα που κλήθηκε η πόλη να διαχειριστεί ήταν ο χρόνος που λάμβαναν χώρα οι πολεμικές συγκρούσεις. Οι Ρωμαίοι πολίτες ήταν κυρίως αγρότες οι οποίοι σε καιρό πολέμου έπρεπε να αφήσουν τις δουλειές τους και αδυνατούσαν να ανταπεξέλθουν οικονομικά σε εκστρατείες. Οι οικογένειές τους λιμοκτονούσαν. Έτσι η γερουσία εισήγαγε την πληρωμή των στρατιωτών.

Με αυτή τη μεταρρύθμιση οι στρατιώτες θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν σε μια κρίσιμη στιγμή το 396 π.Χ. κατά την οποία η Ρώμη θα έχει ταυτόχρονα να διαχειριστεί τέσσερα μέτωπα: ένα στους Βόλκους (Volci), ένα στην Καπένα (Capena), ένα τους Φαλέριους (Falerii) κι ένα στους Βηίους.

Η Ρώμη ακόμη κι εκείνη τη στιγμή μαστιζόταν από εσωτερικές έριδες. Οι τριβούνιοι είχαν διαμάχη και ο πόλεμος δεν τερματιζόταν. Οι Βήιοι πολιορκούνταν ανεπιτυχώς και μια προφητεία ήρθε να ταράξει τα νερά. Η στάθμη στη λίμνη του Σέλβα Αλμπάνα ανέβηκε ανεξήγητα χωρίς να έχει βρέξει πριν. Ένας ηλικιωμένος άνδρας προφήτευσε ότι οι Ρωμαίοι θα κατακτούσαν την πόλη όταν η στάθμη έπεφτε και οι Ρωμαίοι το έμαθαν. Μάλιστα ο Λίβιος που μας τα μεταφέρει υποστηρίζει ότι οι Θεοί εγκατέλειψαν τους Βήιους.

Τα νέα της προφητείας γέμισαν με θάρρος στους Ρωμαίους οι οποίοι αποφάσισαν να συνεχίσουν την πολιορκία μέχρι το τέλος. Πρωταγωνιστής στο σημείο αυτό θα αναδειχθεί ο Ρωμαίος στρατηγός και πολιτικός Μάρκος Φούριος Κάμιλλος, ο οποίος είναι κυρίως γνωστός για τις νίκες του κατά των Γαλατών (βλ. μάχη του Αλλία ποταμού) και δικαίως ονομάστηκε “δεύτερος ιδρυτής της Ρώμης”.

Μάρκος Φούριος Κάμιλλος

Ο Κάμιλλος εξελέγη δικτάτορας (σε περιόδους πολιτικής ανωμαλίας ή κρίσιμου πολέμου ο τίτλος δινόταν μαζί με απόλυτη εξουσία σε έναν άνδρα). Αμέσως τοποθέτησε τον Πούμπλιο Κορνέλιο Σκιπίωνα ως επικεφαλής του ιππικού και σχεδίασε την εκπόρθηση των Βηίων. Στον δρόμο για την πόλη ο Κάμιλλος νίκησε στην Καπένα (Capena) και στους Φαλέριους (Falerii) και αφού τις λεηλάτησε έφτασε έξω από τους Βηίους όπου έχτισε οχυρά.
Τότε προχώρησε σε ένα σχέδιο που έκρινε την έκβαση του πολέμου.

Για να εκπορθήσει την ετρουσκική πόλη αποφάσισε να σκάψει και να φτιάξει μυστικά μια σήραγγα. Όπως μας αναφέρει ο Λίβιος, ενώ ο Κάμιλλος με πολυάριθμο στρατό, που είχε μαζέψει στον δρόμο προς του Βηίους, πολιορκούσε την πόλη από όλες τις πλευρές, κρατώντας απασχολημένους τους πολίτες των Βηίων στα τείχη. Ρωμαίοι στρατιώτες μπήκαν μέσω της σήραγγας στον ναό της Γιούνο (ρωμαϊκή θεότητα – αντίστοιχη με την Ήρα) και την κατέλαβαν. Οι Ετρούσκοι παραδόθηκαν και ο Κάμιλλος έδωσε αμνηστία σε όσους παραδόθηκαν ενώ προστάτευσε και τον άμαχο πληθυσμό.

Η νίκη αυτή θα οδηγήσει τη Ρώμη στον υπερδιπλασιασμό των εδαφών της. Ένα διάλειμμα στην ρωμαϊκή επέκταση ήταν η μάχη του Αλλία ποταμού, κατά την οποία παραλίγο να κατακτηθεί από τους Κέλτες. Κατά τον πόλεμο Κελτών-Ρωμαίων θα φανούν και οι περίπλοκες σχέσεις Ετρούσκων-Ρωμαίων (για την σύγκρουση Ρωμαίων – Κελτών δείτε τα εξαιρετικά άρθρα του Μανώλη Χατζημανώλη ΕΔΩ κι ΕΔΩ).

Από τη μία οι Ρωμαίοι είχαν υπό τον έλεγχό τους τους Βήιους και είχαν μεγάλη αντιπαλότητα με την Ταρκυνία (για την ιστορία της σημαντικότερης ετρουσκικής πόλης βλ. ΕΔΩ) ταυτόχρονα, όμως, βλέπουμε και τις συμμαχικές σχέσεις τους με την πόλη Καιρέα, η οποία βοήθησε τους Ρωμαίους πρόσφυγες κατά την πολιορκία της πόλεως από τους Κέλτες. Οι Ρωμαίοι δεν ξέχασαν την βοήθεια των Ετρούσκων και σε αντάλλαγμα έδωσαν τη δυνατότητα στους πολίτες της Καιρέας να εγκατασταθούν στη Ρώμη, να παντρευτούν γυναίκες Ρωμαίες και να ασκούν εμπόριο υπό την προστασία του ρωμαϊκού νόμου.

Παραχωρήσεις τέτοιου τύπου θα επεκταθούν τα επόμενα χρόνια από τους Ρωμαίους προς τους Ετρούσκους των Βηίων, της Καπένα και τους Φαλέριους.

Σύμφωνα με τον Λίβιο, οι Ρωμαίοι τα επόμενα χρόνια κατέλαβαν την “πόρτα της Ετρουρίας”, Σούτριο (Sutrium) και Νεπέτε (Nepete), πόλεις τις οποίες αφού πολιόρκησαν μεταξύ 389-386 τις αποίκισαν.

Την ίδια περίοδο ανανέωσαν και τη συμμαχία τους με την Λατινική Ένωση (Latin League) ενώ έκαναν συμφωνίες και με τους Καρχηδόνιους.

Η Ρώμη σιγά σιγά επεκτείνεται παρά τα προβλήματα. Όμως οι Ετρούσκοι αντιστέκονται και 30 χρόνια μετά την κατάκτηση της “πόρτας της Ετρουρίας” οι Ρωμαίοι θα εμπλακούν σε έναν μεγάλο πόλεμο με την Ταρκυνία, τους Φαλέριους και την Καιρέα. Όμως σ’ αυτή τη σύγκρουση θα αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο…

Πηγή: Ετρούσκοι, Τυρρηνοί ή Ρασίννες – Φίλοι Αρχαίας Ιστορίας

Shares